Ako se ostavi da gingivitis dugo deluje, on prelazi u parodontopatiju.

Tom prilikom dolazi do razaranja vlakana koje drže zub u zubnoj čašici (alveoli), do propadanja kosti oko zuba i do stvaranja takozvanih parodontalnih džepova.

Nezgodna strana ove bolesti što ona počinje bezbolno i neprimetno. Obično se prilikom pranja primeti da desni u pojedinim regionima vilice krvare, ali pacijent često pogrešno zaključi da je to zbog energičnijeg pranja zuba. U takvoj situaciji on zaključi (opet pogrešno) da to mesto treba da izbegava prilikom pranja. Time on još više pogoršava situaciju, krvarenja postaju sve obilnija, bolest uzima maha.

Ovo oboljenje se nikada samo od sebe ne zaustavlja. U kasnijim fazama bolesti, kada je došlo do propadanja vlakana koja drže zub u zubnoj čašici, dolazi do klaćenja zuba. Sa napredovanjem bolesti dolazi i do gubitka kosti, klaćenje zuba je tada izuzetno izraženo, parodontalni džepovi su stalno prisutni, gingiva stalno krvari i tako se stvara slika prave parodontopatije.

Šta lekar treba da uradi?

Napraviće plan terapije, koji je strogo individualan i odnosi se na svakog bolesnika posebno. U principu, treba da smiri urgentno stanje (incizijom apscesa, eventualno davanjem antibiotika). Potom će da odstrani dentalni plak, ukloni meke naslage, da ukloni zubni kamenac, koriguje loše ispune, zameni loše protetske radove, da obuči pacijenta o održavanju higijene.

Inicijalno lečenje sastoji se od dva osnovna dela. Pod prvim delom podrazumijevamo motivaciju i edukaciju bolesnika. Stomatolog mora bolesniku dati jasna uputstva o održavanju oralne higijene, o metodi četkanja zuba, o izboru pravilne četkice, zubne paste, da mu objasni važnost upotrebe zubnog konca te namenu pomoćnih sredstva oralne higijene. Bolesniku se mora skrenuti pažnju na naslage plaka na pojedinim zubima. Kako je plak bezbojan i nevidljiv, u tu svrhu koriste se plak relevatori koji oboje naslage plaka i na taj način ih učine vidljivim.

U drugi deo lečenja spada uklanjanje površinskog zubnog kamenca (dakle onoga koji se nalazi iznad ruba gingive) i svih površina na zubima koje bi mogle akumulirati zubni plak, odnosno kamenac. U tu svrhu moramo sanirati postojeće kariozne lezije, ispolirati stare ispune («plombe»), zameniti stare ispune koji su neadekvatni, tj. koji su napukli ili koji više dobro ne naležu uz rub zuba.

Naravno ako bolesnik pati od neke sistemske bolesti koja smanjuje opštu otpornost i imunitet organizma, a time pospešuje nastanak paradontoze (dijabetes), pre sledeće faze lečenja potrebno je bolest staviti pod kontrolu. Stoga je važna saradnja stomatologa i doktora opšte medicine koji prati bolest. Dok se ne stavi pod kontrolu šećerna bolest, visok holesterol, trigliceridi, te dok se ne izleči hipovitaminoza C i manjak kalcijuma ne možemo očekivati dobre rezultate u liječenju paradontopatije.

Sve ovo dovodi do smirenja zapaljenja desni. Nakon toga treba da obradi parodontalne džepove (takozvana "kiretaža" gingivalnih džepova)

Kiretaža

Kiretaža je hirurški postupak kojim se eliminiraju parodontni džepovi ili se smanjuje njihova dubina. Indicirana je kod:

 - parodontnih džepova dubine 4-5 mm

 - priprema za izvođenje radikalnih hirurških operacija

 - kada se operativni zahvat ne može preduzeti zbog teškog opšteg zdravstvenog stanja bolesnika( bolesti bubrega, jetre, srca i krvnih sudova)

 - u terminalnoj fazi parodontopatije da bi se olakšali simptomi.

Valja napomenuti da kiretaža nije konačno rešenje kod dubokih, nepristupačnih džepova. U ovom slučaju kiretažom možemo samo privremeno olakšati simptome ali ih ne možemo ukloniti.

Šta se radi tokom kiretaže?

Tokom kiretaže uklanja se tvrdi i meki sadržaj parodontnog džepa. Tvrdi sadržaj džepa predstavlja dubinski zubni kamenac( to je kamenac koji se nalazi ispod nivoa gingive) i nekrotični površni sloj zubnog cementa na korenu zuba. Zapaljensko tkivo koje buja u parodontalnom džepu spada u meki sadržaj džepa. Tokom kiretaže koristimo veliki broj različitih ručnih instrumenta i ultrazvučni uređaj za uklanjanje mekog i tvrdog sadržaja.

Završno se džepovi isperu da se ukloni sav slobodni sadržaj džepa. Za razliku od operacije gingive s podizanjem režnja, kod kiretaže se ne odiže gingiva, tj. ne prikazuje se sadržaj džepa. Instrumenti kojim se vrši kiretaža uvlače se u džep, a sadržaj džepa se uklanja taktilnim osešajem («na slepo»), tj. bez direktnog uvida u dubinu džepa.

Sledeća faza je hirurško otklanjanje parodontalnih džepova ("režanj" operacija i gingivektomija).

Operacija gingive podizanjem gingivnog režnja

Najčešće korišten zahvat u parodontalnoj  hirurgiji koji ima za cilj uklanjanje parodontalnih džepova dubljih od 5 mm. Zahvat započinje podizanjem gingivnog režnja od potporne kosti i prikazivanjem kosti koja okružuje koren zuba. Time se otvara parodontalni džep i prikazuje njegov sadržaj. Sledi uklanjanje patološkog sadržaja džepa (dubinski kamenac, nekrotičan korenski cement zuba i uapaljensko tkivo) pod direktnom kontrolom oka. Dakle, kod operacije, zbog direktne kontrole oka, moguće je napraviti temeljitiju obradu potpornih struktura zuba i površine korena.

Koštani implantati i zamenici za kost

Nakon uklanjanja uapaljenskog tkiva ostaju defekti kosti koja okružuje zub. Te defekte možemo ispuniti sintetskim koštanim implantatom ili autotranspalntatom kosti. Implantati poboljšavaju fiksaciju zuba u kosti koja je bila oštećena tokom parodontalne bolesti.

Komplikacije hirurških parodontalnih zahvata

U naredne tri nedelje zubi su osetljivi na svaki nadražaj: mehanički (pritisak tokom žvakanja), termički (toplo, hladno) i hemijski (slatko, kiselo). Zubi su jače pokretni pa treba izbegavati žvakanje na njih. Preosjetljivost i pokretljivost zuba može potrajati do tri nedelje i nakon toga nestati. Uklanjanjem nekih preranih kontakata između zuba (traumatska okluzija) i protetskim rešavanjem "krezubosti" sanira se poremećeni zagriz (okluzija).

Kontrolni pregledi su potrebni u cilju održavanja postignutog stanja.